ଦୁର୍ଦ୍ଦଷ ବାୟୁଯାନ : ଏମ୍. ଆଇ. ହେଲିକପ୍ଟର

  

   ନିକଟରେ ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ସେନାଧ୍ୟକ୍ଷ ବିପିନ ରାୱତଙ୍କ ସମେତ ସେନାର କିଛି କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ନେଇ ଯାଉଥିବା ସେନାର ଏକ ହେଲିକପ୍ଟର ତାମିଲନାଡୁ ନୀଳଗିରିର ଦୁର୍ଗମ ଜଙ୍ଗଲ ମଧ୍ୟରେ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହେବା ଦ୍ୱାରା ଆରୋହୀ ଅଧିକାଂଶ ଯାତ୍ରୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଛି I ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହେଲିକପ୍ଟରଟି ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନାର  ଏକ Mi-17V-5 ପରିବହନ ବାୟୁଯାନ ବୋଲି ଜଣା ପଡିଛି I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର ସମ୍ପର୍କରେ କିଛି ସୂଚନା ନିମ୍ନରେ ଦିଆଗଲା :

 ବହୁ-ଉପଯୋଗୀ ଦୁର୍ଦ୍ଦଷ ହେଲିକପ୍ଟର

     ଏହା ମୂଖ୍ୟତଃ ଏକ ପରିବହନ ହେଲିକପ୍ଟର ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ଶତ୍ରୁ ସେନା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରତିକୁଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଆକ୍ରମଣ ତଥା ଗୁଇନ୍ଦାଗିରି ନିମନ୍ତେ  ସେନା ଓ ସାମଗ୍ରୀ ତୁରନ୍ତ ପରିବହନ କରି ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚାଇବା   ପାଇଁ ଏଥିରେ ଯଥେଷ୍ଟ ସୁବିଧା ଅଛି I  ଏହା ବିଶ୍ୱର ଏକ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ତଥା  ବହୁ-ଉପଯୋଗୀ ଦୁର୍ଦ୍ଦଷ ହେଲିକପ୍ଟର I ଏଥିରେ ବିମାନଚାଳନା ନିମନ୍ତେ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଯନ୍ତ୍ରମାନ ଖଂଜା ଅଛି ଯାହା ସାହାଯ୍ୟରେ ଏହା ଦିନରାତି ସବୁ ସମୟରେ  ପୄଥିବୀର  ଯେକୌଣସି ଭୌଗଳିକ ତଥା ଜଳବାୟୁ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଏବଂ ଏପରିକି ଖରାପ ପାଗରେ ମଧ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ   ସମ୍ପାଦନ କରି ପାରିବ I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରକୁ ମଧ୍ୟ ବନ୍ୟା, ବାତ୍ୟା ଭଳି ଆପଦକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯୋଗାଣ  ଓ ଉଦ୍ଧାର କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରାଯାଇ ପାରିବ I ଏହା ଯେକୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ବିନା ହେଲିପ୍ୟାଡରେ  ଏବଂ ଏପରିକି ରାତ୍ରି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ଅବତରଣ କରିବା ପାଇଁ ସକ୍ଷମ I ଏହା ଉଭୟ ଯାତ୍ରୀକକ୍ଷ (Cabin)  ଓ ତଳପଟେ ଝୁଲୁଥିବା ଝୁଲା (Sling) ରେ ମାଲ ପରିବହନ କରିପାରେ  I ଏହି ଶ୍ରେଣୀର ଅଳ୍ପ କିଛି ହେଲିକପ୍ଟର ପୂର୍ବରୁ ଦୁର୍ଘଟଣାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ସୁଦ୍ଧା ଏହାର ସୁରକ୍ଷିତ ଉଡ୍ଡାଣ ରେକର୍ଡ ବିଶ୍ୱର  ଅନ୍ୟ ଯେକୌଣସି ପରିବହନ ହେଲିକପ୍ଟରଠାରୁ ଯଥେଷ୍ଟ ଭଲ I ଏବେ ବିଶ୍ୱର ପ୍ରାୟ 70 ଟି ଦେଶ ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର ବ୍ୟବହାର କରୁଛନ୍ତି I

 ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ଇତିହାସ

     Mi-17V-5  ହେଲିକପ୍ଟର ବିଶ୍ୱରେ ନିଜର ବହୁ-ଉପାଦେୟତା, ବିଶ୍ୱସନୀୟତା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ପାଇଁ ବେଶ୍ ଜଣାଶୁଣା Mi-8/17 ଶ୍ରେଣୀ  ବାୟୁଯାନର ସାମରିକ ପରିବହନ  ଉପଯୋଗ ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟବହୄତ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ରୂପ I ଏହା ରୁଷର କାଜାନ୍ ହେଲିକପ୍ଟର (Kazan Helicopters) କମ୍ପାନୀ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର ବିବିଧ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଯଥା ସୈନ୍ୟ ଓ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ପରିବହନ, ଗୁଳିଗୋଳାବର୍ଷଣ, ଅଗ୍ନି ନିର୍ବାପନ,  ସେନାଦଳକୁ ପଥପ୍ରଦର୍ଶନ, ପହରାକାର୍ଯ୍ୟ , ଗୁଇନ୍ଦାଗିରି,  ସନ୍ଧାନ ଏବଂ ଉଦ୍ଧାରକାର୍ଯ୍ୟରେ ନିୟୋଜନ ଭଳି ଅନେକ ଆହ୍ୱାନପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଦକ୍ଷତାର ସହିତ ସମ୍ପାଦନ କରିପାରୁ ଥିବାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଦେଶରେ ଏହାର  ଅଭୂତପୂର୍ବ ଚାହିଦା ରହିଛି I ଆମ ଦେଶର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବିଭାଗ ଗତ 2008 ମସିହାରେ ଭାରତୀୟ ବାୟୁସେନା ନିମନ୍ତେ 80ଟି ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ରୁଷୀୟ କମ୍ପାନୀ ନିକଟରେ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲା I ଭାରତକୁ ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରର ଯୋଗାଣ  2011 ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ 2018 ମସିହାରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା I

ଇଂଜିନ୍

  ଏଥିରେ ଦୁଇଟି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଇଂଜିନ୍ ଖଂଜା (turbo-shaft engine) ଯାଇଛି ; ଫଳରେ କୌଣସି କାରଣରୁ ଗୋଟିଏ ଇଂଜିନ୍ ଅଚଳ ହୋଇଗଲେ ଅନ୍ୟ ଇଂଜିନକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରି ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳରେ ନିରାପଦରେ  ପହଞ୍ଚି ହେବ I ଏହି ଇଂଜିନ ଗୁଡିକ ହେଲା : TV3-117VM ଏବଂ VK-2500 ଇଂଜିନ୍   I ସେଥିମଧ୍ୟରୁ TV3-117VM  ଇଂଜିନଟି ସର୍ବାଧିକ 2100 hp କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିପାରୁଥିଲାବେଳେ  VK-2500 ଇଂଜିନ୍ 2700hp କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ I ଏହି ବିମାନର ସର୍ବାଧିକ ବେଗ 250 କି.ମି./ଘଣ୍ଟା ଏବଂ ଏହା ଥରକେ 580 କି.ମି. ଦୂରତା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉଡ୍ଡାଣ ଭରି ପାରିବ I ଏଥିରେ ଦୁଇଟି ଅତିରିକ୍ତ ଇନ୍ଧନ ଟାଙ୍କି ଖଂଜାଗଲେ ଏହାର ଅତିକ୍ରାନ୍ତ ପରିସରକୁ 1065 କି.ମି. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମ୍ପ୍ରସାରିତ କରାଯାଇ ପାରିବ I ଏହା ଆକାଶରେ ସର୍ବାଧିକ 6000 ମିଟର ଉଚ୍ଚତାରେ ଉଡି ପାରିବ I

 ଯାତ୍ରୀ ପ୍ରକୋଷ୍ଠ (Cabin)

  ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରର କ୍ୟାବିନ୍ ଅପେକ୍ଷାକୄତ ପ୍ରଶସ୍ତ ଏବଂ ଏହା ମଧ୍ୟକୁ ପହଞ୍ଚିବା ନିମନ୍ତେ ଯାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମୂଖ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱ-ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାର ବ୍ୟତୀତ ତୁରନ୍ତ ସେନା ଏବଂ ସାମଗ୍ରୀ ପ୍ରବେଶ ଓ ପ୍ରସ୍ଥାନ ନିମନ୍ତେ ପଛପଟରେ ମଧ୍ୟ ଏକ ରାମ୍ପ୍ ( Ramp) ର ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି I ଏହା ଏକ  3 ଜଣିଆ ଚାଳକଦଳଙ୍କ ସମେତ ସମୁଦାୟ  36 ଜଣ ସଶସ୍ତ୍ର ସୈନିକଙ୍କୁ ଆକାଶମାର୍ଗରେ ବହନ କରି ନେଇପାରେ I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର ସର୍ବାଧିକ 13,000 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନର ସାମଗ୍ରୀ ଉଠାଇ ଉଡ୍ଡାଣ ଭରିବା ସହିତ ନିଜ ତଳ ଭାଗରୁ ଲମ୍ବିଥିବା ଝୁଲା ( Sling) ରେ  ମଧ୍ୟ 4500 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନର ଅତିରିକ୍ତ ଭାର ବହନ କରିପାରେ I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟର କ୍ରାନ୍ତିମଣ୍ଡଳୀୟ, ସାମୁଦ୍ରିକ କିମ୍ବା ମରୁଭୂମି ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟରେ ସୂଚାରୁ ରୂପେ  କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପାଦନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ I

ଚାଳକ କକ୍ଷ (Cockpit)

  ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରର ଚାଳକ କକ୍ଷରେ ଉଡ୍ଡାଣ ଓ ବିମାନଚାଳନା ସମ୍ପର୍କୀୟ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଯନ୍ତ୍ରାବଳି ଯଥା ଚାରୋଟି ବହୁ-ଉପାଦେୟୀ ପ୍ରଦର୍ଶନ ପରଦା (Multi Function Display -MFD), ରାତିରେ ଦୄଶ୍ୟ ନିମନ୍ତେ ଉପକରଣ ( Night Vision Equipment), ପାଣିପାଗ ସମ୍ପର୍କୀୟ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ ନିମନ୍ତେ  ବିମାନସ୍ଥ ରାଡାର ଏବଂ ଅଟୋ-ପାଇଲଟ  ଆଦି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା  ସ୍ଥାନିତ ଅଛି I

 ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର

  ଏହା କେବଳ ଏକ ପରିବହନ ହେଲିକପ୍ଟର ନୁହେଁ; ଏଥିରେ ମଧ୍ୟ ଅନେକ ପ୍ରକାରର ମାରଣାସ୍ତ୍ର ଖଂଜା ଯାଇ ପାରିବ I ଏହି  ବିମାନରେ  ସ୍ଥାନିତ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ବ୍ୟବହାର କରି  ଶତ୍ରୁ ସେନା, ଟ୍ୟାଙ୍କ, ଭୂମିଗତ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀ, ଶତ୍ରୁର ଦୁର୍ଗ, ସ୍ଥିର କିମ୍ବା ଗତିଶୀଳ ବସ୍ତୁକୁ ଆଘାତ କରିହେବ I   ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରରେ ଥିବା  ମାରକ ଅସ୍ତ୍ରମାନ ହେଲା Shturm-V କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର , S-8 ରକେଟ, 23mm ମେସିନ୍ ଗନ୍, PKT ମେସିନ୍ ଗନ୍ ଏବଂ    AKM ସବ୍‍-ମେସିନ୍ ଗନ୍ I ରୁଷ୍ ଦ୍ୱାରା ବିକଶିତ Shturm-V  ବ୍ୟବସ୍ଥା  ବେତାର ତରଙ୍ଗ ଦ୍ୱାରା ମାର୍ଗନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ  ଏକ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଯାହାକୁ ଆକାଶମାର୍ଗରୁ ପ୍ରହାର କରି   ଶତ୍ରୁପକ୍ଷର କୌଣସି ଟ୍ୟାଙ୍କକୁ ଧ୍ୱଂସ କରାଯାଇପାରିବ I ସେହିପରି, S-8 ଏକ ସ୍ୱଳ୍ପ ଦୂରଗାମୀ ରକେଟ୍ ଯାହା 3.6 କି.ଗ୍ରା. ଓଜନର ବିସ୍ଫୋରକ ସାମଗ୍ରୀ ବହନ କରି ନିର୍ଭୁଲ ରୂପେ  ଶତ୍ରୁ ଶିବିରରେ ପ୍ରବେଶ କରି ପାରିବ I ଏହାର ସ୍ୱଳ୍ପ ଓଜନ ହେତୁ ଏହାକୁ ସହଜରେ ହେଲିକପ୍ଟରରେ ଖଂଜି ଏକାଥରକେ ଅନେକ ରକେଟକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନିକ୍ଷେପ କରିହେବ I ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, 7.62 mm ନଳୀ ବ୍ୟାସ ଓ 772 mm  ନଳୀ ଲମ୍ବ ବିଶିଷ୍ଟ PKT ମେସିନ୍ ଗନ୍ ଏକ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ବନ୍ଧୁକ  ଯେଉଁଥିରୁ ଏକ ମିନିଟରେ ପ୍ରାୟ 500 ରାଉଣ୍ଡ ଗୁଳି ଅନବରତ ବର୍ଷଣ କରି 4 କି.ମି. ଦୂରତାରେ ଥିବା ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀକୁ ଆଘାତ କରିହେବ I ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରରୁ ଏକକାଳୀନ 8ଟି ଲକ୍ଷ୍ୟସ୍ଥଳୀ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିହେବ କରିହେବ I

 ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା

      ଶତ୍ରୁର ଗୁଳିଗୋଳା ଓ କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ମାଡରୁ  ରକ୍ଷା କରିବା  ପାଇଁ ଏହି ହେଲିକପ୍ଟରର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନ ଯଥା  ଚାଳକ କକ୍ଷ , ଇନ୍ଧନ ଟାଙ୍କି ଓ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ଭଣ୍ଡାର ଇତ୍ୟାଦି ଚାରିପଟେ ମୋଟା ଧାତବ ଚାଦର ସୁରକ୍ଷା ବଳୟର  ଆବରଣ ଅଛି I ଏଥିରେ ଥିବା ଯୁଗ୍ମ ଇଂଜିନ୍ (Twin engine) ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜରିଆରେ ଗୋଟିଏ ଇଂଜିନ୍ ଅଚଳ ହୋଇଗଲେ ସୁଦ୍ଧା ଅନ୍ୟ ଇଂଜିନକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରି ବାୟୁଯାନକୁ ନିରାପଦସ୍ଥଳୀରେ ପହଞ୍ଚାଇ ହେବ I ଏଥିରେ ସ୍ଥାନିତ  ଅଟୋ-ପାଇଲଟ (Autopilot) ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିନା ତ୍ରୁଟିରେ ଚାଳକକୁ ବିମାନଚାଳନା ସମ୍ପର୍କୀୟ  ଅନେକ ଜଟିଳ କାର୍ଯ୍ୟ ସ୍ୱୟଂଚାଳିତ ଉପାୟରେ ସମ୍ପାଦନ କରିବା ଦିଗରେ ମାର୍ଗନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ  କରିଥାଏ   I  ଏଥିରେ ମଧ୍ୟ, ଏକ ଅତିରିକ୍ତ ସ୍ଲାଇଡିଙ୍ଗ ପ୍ରବେଶଦ୍ୱାର, ପାରାସୁଟ୍ ଅବତରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସର୍ଚ୍ଚଲାଇଟ୍ ଏବଂ ଜଳରେ ଭାସିବା ଭଳି ସହାୟକ ଉପକରଣମାନ ସ୍ଥାନିତ ଅଛି I ଏଥିରେ ଥିବା ଜାମର୍ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଇଂଜିନରୁ ନିର୍ଗତ ଇନଫ୍ରା-ରେଡ୍  ବିକିରଣକୁ ପ୍ରତିହତ କରେ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଶତ୍ରୁର କୌଣସି କ୍ଷେପଣାସ୍ତ୍ର ଏହି ଇନଫ୍ରା-ରେଡ୍  ସଙ୍କେତକୁ ଅନୁସରଣ କରି ବିମାନକୁ ଆଘାତ କରିବାକୁ ସମର୍ଥ ହୋଇନଥାଏ I

                                                                              ନିକୁଂଜ ବିହାରୀ ସାହୁ

                                                                              ଏଜୁକେଶନ୍ ଅଫିସର

                                                                            ଆଞ୍ଚଳିକ ବିଜ୍ଞାନ କେନ୍ଦ୍ର,

                                                                                    ଭୋପାଲ

                                                                         ଫୋନ୍ : 8018708858